Η απώλεια ακοής είναι μια κατάσταση που πολλοί έχουν συνδέσει με τους ηλικιωμένους. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια παρατηρείται αύξηση των περιστατικών και σε νεαρά άτομα, ακόμη και σε εφήβους ή παιδιά. Η εμφάνιση βαρηκοΐας σε νεαρές ηλικίες είναι ένα φαινόμενο που δεν πρέπει να αγνοείται, καθώς μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την καθημερινότητα, την κοινωνική αλληλεπίδραση, την εκπαίδευση και, μακροπρόθεσμα, την ψυχική υγεία τους.
Πώς εκδηλώνεται η απώλεια ακοής σε νεαρά άτομα;
Η απώλεια ακοής μπορεί να εμφανιστεί σταδιακή ή αιφνίδια. Σε κάποιες περιπτώσεις, ο ασθενής ή οι γονείς μπορεί να μην αντιληφθούν αμέσως το πρόβλημα, ιδίως αν πρόκειται για ήπια ή μονόπλευρη βαρηκοΐα.
Στα παιδιά, ένα χαρακτηριστικό σημάδι είναι η καθυστέρηση στην ανάπτυξη της ομιλίας ή η δυσκολία να ακολουθούν προφορικές οδηγίες. Στους εφήβους και τους νέους ενήλικες, ενδείξεις όπως η ανάγκη να αυξάνουν την ένταση της τηλεόρασης, το να ζητούν να επαναλάβουν τις προτάσεις σε συνομιλίες, ή η απομόνωση σε κοινωνικές καταστάσεις μπορεί να είναι ενδεικτικές ενός προβλήματος ακοής.
Είναι σημαντικό να αναγνωρίζουμε αυτά τα πρώιμα σημάδια, γιατί όσο πιο νωρίς γίνει η διάγνωση, τόσο πιο αποτελεσματική μπορεί να είναι η παρέμβαση.
Πού μπορεί να οφείλεται η απώλεια ακοής σε νεαρές ηλικίες;
Η απώλεια ακοής σε νεαρά άτομα μπορεί να οφείλεται σε πολλούς παράγοντες, οι πιο συνηθισμένοι από τους οποίους είναι:
- Γενετικοί και συγγενείς παράγοντες
Πολλά παιδιά γεννιούνται με προδιάθεση για απώλεια ακοής, είτε λόγω γενετικών μεταλλάξεων είτε λόγω συγγενών ανωμαλιών στο έσω αυτί. Αυτού του είδους η βαρηκοΐα μπορεί να εντοπιστεί με νεογνικό ακουολογικό έλεγχο, κάτι που αποτελεί πλέον στάνταρ πρακτική στις περισσότερες χώρες.
- Ιογενείς λοιμώξεις και φλεγμονές
Παιδιά που έχουν υποστεί συχνές ωτίτιδες, ειδικά σε μικρή ηλικία, μπορεί να εμφανίσουν βαρηκοΐα αγωγιμότητας λόγω βλάβης στον υμένα του τυμπάνου ή στη λειτουργία της ευσταχιανής σάλπιγγας. Λοιμώξεις όπως η ιλαρά, η παρωτίτιδα ή η μηνιγγίτιδα μπορεί επίσης να προκαλέσουν νευροαισθητήρια απώλεια ακοής.
- Έκθεση σε θόρυβο
Η παρατεταμένη ακρόαση μουσικής σε υψηλή ένταση με ακουστικά είναι πλέον ένα από τα πιο συχνά αίτια απώλειας ακοής σε εφήβους και νέους. Η ηχητική ρύπανση που προέρχεται από συναυλίες, χώρους διασκέδασης ή ακόμα και τον δρόμο, μπορεί να προκαλέσει μικρές, σωρευτικές βλάβες στα ακουστικά κύτταρα του κοχλία.
- Φαρμακευτική αγωγή
Ορισμένα φάρμακα (π.χ. αμινογλυκοσίδες, κάποια χημειοθεραπευτικά) έχουν ωτοτοξική δράση, δηλαδή μπορούν να προκαλέσουν βλάβες στο ακουστικό νεύρο ή στα τριχωτά κύτταρα του έσω ωτός, οδηγώντας σε απώλεια ακοής.
- Αυτοάνοσα ή νευρολογικά νοσήματα
Σε σπάνιες περιπτώσεις, αυτοάνοσες παθήσεις μπορεί να προσβάλλουν το αυτί ή το ακουστικό νεύρο. Επίσης, κάποια νευρολογικά νοσήματα σχετίζονται με δυσλειτουργία της ακοής.
Πώς γίνεται η διάγνωση της απώλειας ακοής;
Η διάγνωση της απώλειας ακοής γίνεται με τη βοήθεια ακοολογικού ελέγχου, που περιλαμβάνει δοκιμασίες όπως η ακοομετρία, η τυμπανομετρία και το ακουστικό προκλητό δυναμικό. Ο ΩΡΛ αξιολογεί τόσο το είδος όσο και τον βαθμό της βαρηκοΐας.
Επιπλέον, είναι σημαντικό να διερευνηθούν τα πιθανά αίτια με αναλυτικό ιστορικό, κλινική εξέταση και, σε ορισμένες περιπτώσεις, απεικονιστικό έλεγχο (όπως αξονική ή μαγνητική τομογραφία του έσω ωτός).
Υπάρχει τρόπος αντιμετώπισης;
Η αντιμετώπιση εξαρτάται από την αιτία και το είδος της απώλειας ακοής. Στις περισσότερες περιπτώσεις υπάρχει λύση ή τρόπος βελτίωσης της ακοής:
– Στις ωτίτιδες ή φλεγμονές, η σωστή θεραπεία με αντιβιοτικά ή μυριγγοτομή (τοποθέτηση σωληνίσκων αερισμού) μπορεί να αποκαταστήσει την ακοή.
– Σε περιπτώσεις νευροαισθητήριας βαρηκοΐας, συστήνονται ακουστικά βαρηκοΐας ή, σε πιο σοβαρές περιπτώσεις, κοχλιακά εμφυτεύματα.
– Η προληπτική παρακολούθηση της ακοής είναι σημαντική για τα παιδιά που βρίσκονται σε κίνδυνο (π.χ. πρόωρα βρέφη, παιδιά με ιστορικό λοιμώξεων ή λήψης ωτοτοξικών φαρμάκων).
Η ψυχοκοινωνική υποστήριξη επίσης παίζει καθοριστικό ρόλο, ιδιαίτερα σε παιδιά και εφήβους που αντιμετωπίζουν προκλήσεις στην επικοινωνία και την ένταξη στο σχολικό περιβάλλον.
Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς;
Είναι σημαντικό οι γονείς να αναγνωρίζουν έγκαιρα τα προβλήματα ακοής των παιδιών τους. Αν παρατηρήσετε ότι το παιδί σας δεν αντιδρά σε ήχους, δεν αναπτύσσει σωστά την ομιλία του ή απομονώνεται, μην καθυστερήσετε να ζητήσετε ιατρική εκτίμηση. Η πρόληψη και η έγκαιρη διάγνωση είναι τα πιο σημαντικά όπλα για την αποτελεσματική αντιμετώπιση.
Η απώλεια ακοής σε νεαρές ηλικίες δεν είναι τόσο σπάνια όσο ίσως νομίζουμε. Με την αύξηση της έκθεσης σε θορύβους, την επιρροή των ιώσεων και τη χρήση φαρμάκων, το ακουστικό σύστημα των παιδιών και των εφήβων βρίσκεται πλέον υπό μεγαλύτερη πίεση. Η έγκαιρη αναγνώριση των συμπτωμάτων, η σωστή διάγνωση από τον ΩΡΛ και η στοχευμένη παρέμβαση, μπορούν να εξασφαλίσουν στα νέα άτομα καλύτερη ποιότητα ζωής και φυσιολογική ανάπτυξη.
