Πονοκέφαλος από ιγμορίτιδα: πώς δημιουργείται και πώς αντιμετωπίζεται;
Ο πονοκέφαλος είναι πολύ συχνός στην καθημερινότητα. Πολλές φορές, όμως, δεν πρόκειται για έναν απλό πονοκέφαλο τάσης ή για ημικρανία, αλλά για κάτι πιο συγκεκριμένο: τον πονοκέφαλο από ιγμορίτιδα. Πρόκειται για μια ιδιαίτερη μορφή κεφαλαλγίας που προκαλείται όταν οι παραρρίνιοι κόλποι (τα γνωστά ιγμόρεια) φλεγμαίνουν, γεμίζουν με υγρό και αυξάνουν την πίεση. Αυτή η πίεση είναι που μεταφράζεται σε πόνο, βάρος και δυσφορία γύρω από το πρόσωπο και το κεφάλι.
Η ιγμορίτιδα είναι φλεγμονή των ιγμορείων, των αεροφόρων κοιλοτήτων που βρίσκονται γύρω από τη μύτη και πίσω από τα μάτια. Σε φυσιολογικές συνθήκες, τα ιγμόρεια παραμένουν ανοιχτά και αποστραγγίζουν κανονικά βλέννα προς τη ρινική κοιλότητα. Όταν όμως κλείσουν λόγω λοίμωξης, αλλεργίας ή ανατομικού προβλήματος, η βλέννα παγιδεύεται, δημιουργείται φλεγμονή και εμφανίζεται ο χαρακτηριστικός πονοκέφαλος από ιγμορίτιδα.
Πώς ακριβώς δημιουργείται ο πονοκέφαλος από ιγμορίτιδα
Για να κατανοήσουμε γιατί η ιγμορίτιδα προκαλεί πονοκέφαλο, χρειάζεται να δούμε τι συμβαίνει μέσα στα ιγμόρεια. Όταν τα τοιχώματά τους φλεγμαίνουν, αρχίζουν να παράγουν περισσότερη βλέννα από το φυσιολογικό. Αν τα μικρά ανοίγματα που επιτρέπουν στη βλέννα να παροχετεύεται προς τη μύτη φράξουν, η πίεση αυξάνεται. Αυτή η πίεση ασκείται στα νεύρα και στα αγγεία της περιοχής, δημιουργώντας έναν χαρακτηριστικό, βαρύ πονοκέφαλο.
Ο πονοκέφαλος από ιγμορίτιδα έχει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά. Είναι πιο έντονος το πρωί, επειδή η βλέννα συσσωρεύεται κατά τη διάρκεια του ύπνου, και μπορεί να επιδεινώνεται όταν το άτομο σκύβει, βήχει ή κάνει απότομες κινήσεις. Ο πόνος εντοπίζεται συχνά στο μέτωπο, γύρω από τα μάτια, στα ζυγωματικά ή ακόμα και στην άνω γνάθο. Σε αντίθεση με την ημικρανία, ο πονοκέφαλος αυτός δεν είναι παλμικός αλλά πιεστικός και συνοδεύεται από άλλα αναπνευστικά συμπτώματα.
Πώς διαφέρει από άλλους τύπους πονοκεφάλου
Πολλοί ασθενείς συγχέουν τον πονοκέφαλο από ιγμορίτιδα με την ημικρανία, καθώς και οι δύο προκαλούν έντονο πόνο στο κεφάλι ή στο πρόσωπο. Ωστόσο, υπάρχουν διαφορές.
Η ημικρανία είναι συνήθως παλμική, επηρεάζει τη μία πλευρά του κεφαλιού και μπορεί να συνοδεύεται από ναυτία, φωτοευαισθησία ή ηχοευαισθησία.
Ο πονοκέφαλος από ιγμορίτιδα είναι πιεστικός, αφορά συνήθως και τις δύο πλευρές του προσώπου και συνδέεται με ρινική συμφόρηση, καταρροή ή μειωμένη όσφρηση.
Αυτός ο διαχωρισμός είναι σημαντικός, καθώς η λάθος διάγνωση οδηγεί και σε λανθασμένη αντιμετώπιση. Για τον λόγο αυτό, η αξιολόγηση από ΩΡΛ ιατρό είναι απαραίτητη, ειδικά αν τα συμπτώματα επιμένουν πάνω από δέκα ημέρες ή υποτροπιάζουν συχνά.
Συμπτώματα που συνοδεύουν τον πονοκέφαλο από ιγμορίτιδα
Ο πονοκέφαλος σπάνια εμφανίζεται μόνος του. Οι περισσότεροι ασθενείς παρουσιάζουν και άλλα συμπτώματα που βοηθούν στη διάγνωση της ιγμορίτιδας. Μπορεί να υπάρχει:
- βουλωμένη μύτη,
- αίσθημα πίεσης γύρω από τα μάτια ή στα μάγουλα,
- βάρος στο κεφάλι,
- μειωμένη όσφρηση,
- ρινικές εκκρίσεις και
- πόνος που χειροτερεύει όταν σκύβουν.
Ορισμένοι αναφέρουν ακόμη και πόνο στα δόντια, ειδικά όταν επηρεάζονται τα γναθιαία ιγμόρεια. Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις, μπορεί να εμφανιστεί πυρετός, αδυναμία, κακοσμία του στόματος ή βήχας, κυρίως το βράδυ, λόγω της βλέννας που καταλήγει στο φάρυγγα.
Διαδικασία διάγνωσης
Ο ΩΡΛ θα εξετάσει τη ρινική κοιλότητα με ενδοσκόπιο για να αξιολογήσει αν υπάρχει φλεγμονή, εκκρίσεις ή ανατομική απόφραξη. Σε περιπτώσεις που υποτροπιάζουν ή όταν τα συμπτώματα είναι χρόνια, μπορεί να χρειαστεί αξονική τομογραφία παραρρινίων κόλπων για να απεικονιστούν τα ιγμόρεια. Η εξέταση αυτή επιβεβαιώνει την παρουσία φλεγμονής και βοηθά στη διάκριση του πονοκεφάλου από ιγμορίτιδα από άλλες αιτίες πονοκεφάλου, όπως η ημικρανία ή οι νευραλγίες.
Πώς αντιμετωπίζεται ο πονοκέφαλος από ιγμορίτιδα;
Η θεραπεία έχει στόχο τη μείωση της φλεγμονής, την αποσυμφόρηση των ιγμορείων και την αποκατάσταση της φυσιολογικής ροής του αέρα.
- Στις περισσότερες περιπτώσεις οξείας ιγμορίτιδας, η αιτία είναι ιογενής, οπότε η αγωγή είναι υποστηρικτική: ρινικές πλύσεις με φυσιολογικό ορό, ρινικά αποσυμφορητικά για σύντομο χρονικό διάστημα, αντιφλεγμονώδη για την ανακούφιση του πονοκεφάλου και άφθονα υγρά.
- Αν υπάρχει ένδειξη βακτηριακής λοίμωξης (όπως υψηλός πυρετός, παχύρρευστες εκκρίσεις, πόνος που δεν υποχωρεί), μπορεί να χρειαστεί αντιβιοτική αγωγή. Στις χρόνιες μορφές ή στις υποτροπιάζουσες ιγμορίτιδες, χρησιμοποιούνται ρινικά κορτικοστεροειδή για τον έλεγχο της φλεγμονής.
- Σε ορισμένες περιπτώσεις, όταν η φαρμακευτική θεραπεία αποτυγχάνει, ο γιατρός μπορεί να προτείνει ενδοσκοπική χειρουργική των παραρρινίων κόλπων. Η επέμβαση αυτή γίνεται με τη βοήθεια μικροκάμερας και επιτρέπει την απομάκρυνση εκκρίσεων, πολύποδων ή άλλων αποφρακτικών παραγόντων, προκειμένου να αποκατασταθεί η φυσιολογική λειτουργία των ιγμορείων. Μετά τη χειρουργική αποκατάσταση, τα επεισόδια πονοκεφάλου μειώνονται ή εξαφανίζονται.
Μπορεί να προληφθεί;
Η τακτική ενυδάτωση των βλεννογόνων με φυσιολογικό ορό, η αποφυγή του καπνίσματος και των ρύπων, καθώς και η έγκαιρη αντιμετώπιση αλλεργιών ή κρυολογημάτων μπορούν να μειώσουν σημαντικά τις πιθανότητες εμφάνισης πονοκεφάλου από ιγμορίτιδα.
Άτομα που εργάζονται σε περιβάλλοντα με σκόνη ή υγρασία καλό είναι να προστατεύουν τη μύτη τους, ενώ όσοι υποφέρουν από χρόνια ρινική συμφόρηση θα πρέπει να εξετάζονται τακτικά από ΩΡΛ.
Αν ο πονοκέφαλος συνοδεύεται από υψηλό πυρετό, οίδημα στο πρόσωπο, αλλαγές στην όραση, έντονη ευαισθησία γύρω από τα μάτια ή πόνο που διαρκεί πάνω από δέκα ημέρες, χρειάζεται άμεση εκτίμηση από γιατρό. Ο πονοκέφαλος από ιγμορίτιδα μπορεί να παρουσιάσει επιπλοκές αν η φλεγμονή εξαπλωθεί σε γειτονικές δομές, οπότε η έγκαιρη αντιμετώπιση είναι πολύ σημαντική.
