Αλλεργική ρινίτιδα

Το άσθμα, το έκζεμα και η αλλεργική ρινίτιδα έχουν κοινούς  παθοφυσιολογικούς μηχανισμούς. Περισσότεροι από τους μισούς ασθενής με άσθμα έχουν αλλεργική ρινίτιδα και 10-40 % των ασθενών με αλλεργική ρινίτιδα έχουν άσθμα. Η σχέση άσθματος και αλλεργικής ρινίτιδας είναι ιδιαίτερα ισχυρή, ειδικά όταν το άσθμα είναι αλλεργικής αιτιολογίας.

Η εμφάνιση αλλεργικής ρινίτιδας στη παιδική ηλικία, όχι μόνο προδιαθέτει για την εμφάνιση άσθματος στη παιδική ηλικία, αλλά αυξάνει τις πιθανότητες να επιμένει το άσθμα κατά την ενηλικίωση, όπως επίσης και να εμφανισθεί το άσθμα στη μέση ηλικία. Σε αντίθεση, το άσθμα που εμφανίζεται στην ενήλικη ζωή δεν συνδέεται απαραίτητα με ρινίτιδα.

Επιπλέον η εμφάνιση ατοπικής δερματίτιδας με τη λήψη συγκεκριμένων τροφών πριν την ηλικία των τεσσάρων ετών, συνδέεται με την εμφάνιση άσθματος και αλλεργικής ρινίτιδας αργότερα, στην ηλικία των επτά ετών. (Allergic match)

Η αξιολόγηση του ασθενούς με αλλεργική ρινίτιδα πρέπει να περιλαμβάνει και εκτίμηση για το άσθμα. Έλεγχος για τα τυπικά συμπτώματα, δυσκολία στην αναπνοή, βήχας, συριγμός, δυνατότητα άσκησης και εξέταση θώρακα.

Η θεραπεία της αλλεργικής ρινίτιδας στους ασθενείς που έχουν ταυτόχρονα άσθμα πρέπει να είναι εξατομικευμένη. Η χρήση αντιισταμινικών από το στόμα και ειδικά ενδορινικών κορτικοειδών έχει αποδειχθεί ότι μειώνει την υπεραντιδραστικότητα των βρόγχων και προσφέρει καλύτερο έλεγχο του άσθματος.

Συμπερασματικά μπορούμε να πούμε ότι:

• Ασθενείς με ρινίτιδα θα πρέπει να ελέγχονται και για την συνύπαρξη βρογχικού άσθματος
• Ασθενείς με μη διεγνωσμένη ή κακώς θεραπευμένη ρινίτιδα επιδεινώνουν τη βαρύτητα του βρογχικού άσθματος.
• Ασθενείς με ρινίτιδα και άσθμα θεραπεύοντας τη ρινίτιδα βελτιώνεται το άσθμα.

Υπάρχει σύνδεση μεταξύ της αλλεργικής ρινίτιδας και της μέσης εκκριτικής ωτίτιδας. Φαίνεται ότι η θεραπεία για την αλλεργική ρινίτιδα με ενδορινικά κορτικοστεροειδή επισπεύδει τη θεραπεία της εκκριτικής ωτίτιδας ( με ή χωρίς αντιβιοτικά).

Παρότι η ρινική συμφόρηση δεν είναι συνήθως ο πρώτος αιτιολογικός παράγοντας για την εμφάνιση αποφρακτικής υπνικής άπνοιας, οι ασθενείς με αλλεργική ρινίτιδα ωφελούνται κατά ένα μικρό ποσοστό στο δείκτη Άπνοιας-Υπόπνοιας όταν παίρνουν αγωγή για την ρινίτιδα.

ΑΛΛΕΡΓΙΚΗ ΡΙΝΙΤΙΔΑ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ

Η αλλεργική ρινίτιδα στα παιδιά είναι, όπως και στους ενήλικες,  μία νόσος της μύτης λόγω IgE μεσολαβούμενης φλεγμονής, μετά από έκθεση σε αλλεργιογόνα, με συμπτώματα: ρινόρροια, κνησμό, απόφραξη, φτέρνισμα.

Η ρινίτιδα στα παιδιά μπορεί να είναι: Αλλεργική, Λοιμώδης (παραρρινοκολπίτιδα) ή Μη Αλλεργική, Μη Λοιμώδης (ορμονική, φαρμακευτική, νευρογενής, ιδιοπαθής). Μπορεί τα αίτιά της να είναι μηχανικά, όπως σκολίωση του ρινικού διαφράγματος, πολύποδες, όγκοι, ατρησία χοανών, ξένο σώμα, μπορεί όμως να συνυπάρχει κυστική ίνωση, δυσκινησία κροσσών, ανοσοανεπάρκεια.

Στην Αλλεργική χρόνια ρινίτιδα στα παιδιά η συννοσηρότητα αφορά κατά προτεραιότητα το άσθμα: 25-35% ασθενών με αλλεργική ρινίτιδα έχουν και άσθμα και 85% ασθενών με άσθμα έχουν και αλλεργική ρινίτιδα. Όμως μπορεί να συνυπάρχουν και άλλες νοσολογικές παθήσεις σε μικρότερα ποσοστά, όπως επιπεφυκίτιδα (~50%) κυρίως σε ρινίτιδα από γύρεις, χρόνιος βήχας, παραρρινοκολπίτιδα, δυσλειτουργία ευσταχιανής, μέση ωτίτιδα με υγρό, υπερτροφία αδενοειδών εκβλαστήσεων

Η αλλεργική ρινίτιδα έχει δυσμενείς επιδράσεις στη κοινωνική ζωή του παιδιού με κόπωση, αλλαγές στη διάθεση, κατάθλιψη, ανησυχία, και το σημαντικότερο απ όλα έχει βλαπτική επίδραση στη γνωσιακή λειτουργία. Επίσης προκαλεί διαταραχές του ύπνου, δυσκολία παρακολούθησης σχολείου και μάθησης, απουσίες, πτώση της παραγωγικότητας και ένα μεγάλο οικονομικό κόστος.

Η διάγνωση της Αλλεργικής ρινίτιδας στα παιδιά στηρίζεται, στο ιστορικό ( διάρκεια και συχνότητα των συμπτωμάτων), και στη κλινική εξέταση κατά την οποία θα ελέγξουμε τις ρινικές εκκρίσεις, το μέγεθος των ρινικών κογχών, αν συνυπάρχει πόνος ή ρινορραγία, αν υπάρχουν πολύποδες.

Η Αλλεργική ευαισθητοποίηση μπορεί να ορισθεί ως η ανίχνευση ειδικής IgE έναντι αεροαλλεργιογόνων ( συνήθως σε παιδιά > 2 ετών) που είναι τα ακάρεα, οι μύκητες, γύρεις (αγρωστώδη, ζιζάνια, δένδρα, επιθήλια ζώων. Επιβαρυντικοί περιβαλλοντικοί παράγοντες είναι η ατμοσφαιρική ρύπανση και ο καπνός του τσιγάρου.

Θεραπεία:

Η αντιμετώπιση της Αλλεργικής ρινίτιδας, έχει να κάνει με την εκπαίδευση του ασθενούς κατά κύριο λόγο, τη φαρμακευτική αγωγή, την ανοσοθεραπεία, τον έλεγχο του περιβάλλοντος και για πολύ λίγους ασθενής το χειρουργείο.

Η Αλλεργική ρινίτιδα είναι μια χρόνια νόσος και ο έλεγχος των συμπτωμάτων της και της συννοσηρότητας αποσκοπούν στη βελτίωση της ποιότητας ζωής.

Εκτός από τα φαρμακευτικά σκευάσματα, οι πλύσεις με φυσιολογικό ορό είναι μεγάλης σημασίας, ειδικά τις περιόδους με αυξημένα αλλεργιογόνα στην ατμόσφαιρα.

Η ανοσοθεραπεία μπορεί να ωφελήσει και ειδικά αν εφαρμοστεί σε παιδιά με αλλεργική ρινίτιδα μπορεί και να εμποδίσει την εμφάνιση άσθματος.  (Allergen-specific immunotherapy).

Αρχικές οδηγίες:

1. Με την εμφάνιση των πρώτων συμπτωμάτων ξεκινάμε τις ρινικές πλύσεις με αλατόνερο τρεις φορές την ημέρα.
2. Εάν τα συμπτώματα επιμένουν μετά από δύο εβδομάδες επισκεπτόμαστε τον γιατρό μας για τροποποίηση της αγωγής ή και προσθήκη κάποιου σκευάσματος.
3. Εάν τα συμπτώματα επιμένουν προχωρούμε σε συνδυασμένη αγωγή με από του στόματος θεραπεία και τοπική εφαρμογή σπρέι με την καθοδήγηση του γιατρού που μας παρακολουθεί

Αν έχετε ρινινική απόφραξη, μπούκωμα, φτέρνισμα ή καταρροή, μπορείτε να δοκιμάσετε το βελτιωμένο ενημερωτικό αλγόριθμό μας για να έχετε μια πρώτη εκτίμηση της καταστάσής σας.

Βιβλιογραφία:

Otolaryngology-Head and Neck Surgery 2015, Vol.152 Clinical Practise Guideline: Allergic Rhinitis

Allergy 68, 2013. Paediatric rhinitis: position paper of European Academy of Allergy and Clinical Immunology.

Allergy 69, 2014. Impact of rhinitis on asthma severity in school-age children.

J Allergy Clin Immunol 2010, ARIA update.