Το απόστημα στο διάφραγμα αποτελεί μια σπάνια αλλά σοβαρή επιπλοκή των ρινικών λοιμώξεων ή τραυματισμών της μύτης. Αν και πολλές φορές οι ασθενείς συγχέουν τον όρο με άλλες παθήσεις του ρινικού διαφράγματος, πρόκειται για μια οξεία και επώδυνη κατάσταση που απαιτεί άμεση ιατρική αντιμετώπιση. Ο εντοπισμός της αιτίας, η σωστή διάγνωση και η έγκαιρη θεραπεία από ειδικό ωτορινολαρυγγολόγο είναι σημαντικά βήματα για την αποφυγή επιπλοκών, καθώς το απόστημα μπορεί να επηρεάσει τη δομή της μύτης, τη λειτουργία της αναπνοής και, σε σπάνιες περιπτώσεις, να οδηγήσει σε εξάπλωση της λοίμωξης ακόμη και προς τον εγκέφαλο.
Τι είναι το απόστημα στο διάφραγμα
Το ρινικό διάφραγμα είναι ο χόνδρινος και οστέινος τοίχος που διαχωρίζει τους δύο ρινικούς θαλάμους. Καλύπτεται από βλεννογόνο και παίζει σημαντικό ρόλο τόσο στη στατική στήριξη της μύτης όσο και στη ρύθμιση της αναπνοής. Ένα απόστημα στο διάφραγμα είναι η συλλογή πύου ανάμεσα στον χόνδρο και τον βλεννογόνο του διαφράγματος, ως αποτέλεσμα φλεγμονής ή λοίμωξης. Αυτή η συλλογή ασκεί πίεση στον υποκείμενο χόνδρο, διακόπτει την αιμάτωσή του και μπορεί να οδηγήσει σε νέκρωση, παραμόρφωση ή και καταστροφή της δομής της μύτης.
Το απόστημα εμφανίζεται ξαφνικά και εξελίσσεται γρήγορα. Συνήθως αποτελεί επιπλοκή από κάκωση της μύτης (όπως κάποιο κάταγμα ή ισχυρό χτύπημα), λοίμωξη που επεκτείνεται από άλλο σημείο του ρινικού βλεννογόνου ή ακόμη και από προηγούμενη επέμβαση στη μύτη. Επίσης, μπορεί να προκύψει από αιμορραγία της μύτης που επιμολύνθηκε, ή μετά από χρήση αντικειμένων στη ρινική κοιλότητα, ειδικά σε παιδιά.
Ποια είναι τα συμπτώματα που προκαλεί το απόστημα στο διάφραγμα
Τα συμπτώματα του αποστήματος στο διάφραγμα είναι έντονα και δεν περνούν απαρατήρητα. Μπορεί να περιλαμβάνουν:
- πόνο και πίεση στη ρινική περιοχή, ιδίως στο μεσοδιάστημα ανάμεσα στα ρουθούνια
- η μύτη μπορεί να φαίνεται διογκωμένη,
- να παρουσιάζει ερυθρότητα και ευαισθησία στην αφή
- δυσκολία στην αναπνοή, η οποία αυξάνεται σταδιακά
- ενώ μπορεί να υπάρχει και πυρετός, αίσθημα κακουχίας ή ακόμα και ρίγη, ειδικά όταν η λοίμωξη είναι εκτεταμένη.
Πέρα από τα τοπικά συμπτώματα, είναι σημαντικό να παρακολουθείται η γενική κατάσταση του ασθενούς. Αν η λοίμωξη περάσει στα γύρω φλεβικά πλέγματα, όπως το πλέγμα πίσω από τα μάτια, μπορεί να προκαλέσει ακόμα και σήψη, οπότε η αντιμετώπιση γίνεται ακόμη πιο επείγουσα.
Πώς γίνεται η διάγνωση
Η διάγνωση του αποστήματος στο διάφραγμα γίνεται κυρίως από τον ειδικό ωτορινολαρυγγολόγο, με την κλινική εξέταση και ρινοσκόπηση. Κατά την επισκόπηση, παρατηρείται πρήξιμο στην περιοχή του διαφράγματος, το οποίο είναι συχνά ερυθρό και εξαιρετικά επώδυνο στην πίεση. Σε κάποιες περιπτώσεις η συλλογή πύου είναι εμφανής και η ψηλάφηση της μύτης προκαλεί έντονο άλγος.
Για την ακριβή εκτίμηση της έκτασης και για να αποκλειστούν άλλες πιθανές αιτίες, ο γιατρός μπορεί να ζητήσει απεικονιστικό έλεγχο, όπως αξονική τομογραφία των ρινικών κοιλοτήτων. Παράλληλα, μπορεί να γίνει λήψη δείγματος πύου για καλλιέργεια, προκειμένου να εντοπιστεί ο υπεύθυνος μικροοργανισμός και να καθοριστεί το κατάλληλο αντιβιοτικό.
Πώς αντιμετωπίζεται το απόστημα στο διάφραγμα
Η αντιμετώπιση του αποστήματος στο διάφραγμα είναι επείγουσα και γίνεται κατά κύριο λόγο χειρουργικά. Στόχος είναι η παροχέτευση του πύου, δηλαδή το άνοιγμα και η απομάκρυνση της συλλογής, ώστε να ανακουφιστεί η πίεση στον χόνδρο και να αποφευχθεί η καταστροφή του. Αυτό επιτυγχάνεται με μικρή τομή στον βλεννογόνο, συνήθως υπό τοπική ή γενική αναισθησία, ανάλογα με την περίπτωση.
Μετά την παροχέτευση, τοποθετούνται ειδικά επιθέματα ή νάρθηκες για να στηρίξουν το διάφραγμα και να προληφθεί η επανασυσσώρευση του πύου. Ταυτόχρονα, χορηγείται ενδοφλέβια αντιβιοτική αγωγή ευρέος φάσματος, η οποία στη συνέχεια τροποποιείται σύμφωνα με τα αποτελέσματα της καλλιέργειας.
Η παρακολούθηση του ασθενούς τις επόμενες ημέρες είναι απαραίτητη. Σε προχωρημένες ή υποτροπιάζουσες περιπτώσεις, ενδέχεται να χρειαστεί δεύτερη χειρουργική αποκατάσταση της δομής της μύτης, ειδικά αν υπάρχει και παραμόρφωση του διαφράγματος.
Ποιες είναι οι πιθανές επιπλοκές αν δεν αντιμετωπιστεί
Αν το απόστημα στο διάφραγμα δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα, μπορεί να προκαλέσει σοβαρές επιπλοκές. Η πιο συχνή και εμφανής είναι η παραμόρφωση της ρινικής ράχης, που επηρεάζει την αισθητική και τη λειτουργία της μύτης. Παράλληλα, η καταστροφή του χόνδρου μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα στην αναπνοή, προκαλώντας χρόνια δυσκολία και συμφόρηση.
Πολύ πιο σοβαρές όμως είναι οι σπάνιες αλλά επικίνδυνες επιπλοκές από εξάπλωση της λοίμωξης, όπως η μηνιγγίτιδα ή τα εγκεφαλικά αποστήματα. Αυτές οι καταστάσεις μπορεί να απειλήσουν τη ζωή του ασθενούς και απαιτούν εντατική νοσηλεία.
Γι’ αυτό και κάθε ύποπτο σύμπτωμα μετά από τραυματισμό ή λοίμωξη της μύτης πρέπει να αξιολογείται άμεσα από ωτορινολαρυγγολόγο.
Η πρόληψη του αποστήματος στο διάφραγμα βασίζεται στην έγκαιρη και σωστή αντιμετώπιση κάθε λοίμωξης ή τραυματισμού της μύτης. Οι ασθενείς θα πρέπει να αποφεύγουν τη χρήση αιχμηρών αντικειμένων μέσα στη ρινική κοιλότητα, όπως μπατονέτες ή άλλα εργαλεία καθαρισμού. Σε περίπτωση ρινορραγίας, φλεγμονής ή μικροτραυματισμού, η σωστή υγιεινή και η παρακολούθηση της πορείας των συμπτωμάτων μπορούν να αποτρέψουν την επιμόλυνση.
Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται μετά από χειρουργικές επεμβάσεις στη μύτη. Η τήρηση των μετεγχειρητικών οδηγιών και η άμεση επικοινωνία με τον θεράποντα ιατρό σε περίπτωση πόνου, διόγκωσης ή πυώδους έκκρισης μπορεί να αποτρέψουν σοβαρές επιπλοκές.
Το απόστημα στο διάφραγμα είναι μια επείγουσα και σοβαρή λοίμωξη της μύτης, η οποία αν δεν αναγνωριστεί και δεν αντιμετωπιστεί άμεσα, μπορεί να προκαλέσει μη αναστρέψιμες βλάβες στη δομή και λειτουργία της ρινικής κοιλότητας. Η έγκαιρη παρέμβαση από ωτορινολαρυγγολόγο, η παροχέτευση του πύου και η κατάλληλη αντιβιοτική αγωγή είναι απαραίτητα βήματα για την πλήρη ανάρρωση. Η πρόληψη, τέλος, μέσω σωστής ρινικής υγιεινής και άμεσης αναζήτησης ιατρικής βοήθειας, αποτελεί την καλύτερη άμυνα απέναντι σε αυτή τη δυνητικά επικίνδυνη κατάσταση.
