Η ξηροστομία προκύπτει όταν οι σιελογόνοι αδένες στο στόμα δεν παράγουν αρκετό σάλιο για να διατηρήσουν την υγρασία στο στόμα. Το σάλιο παίζει σημαντικό ρόλο στην πέψη, συμβάλλει στην πρόληψη της τερηδόνας και καθαρίζει το στόμα, ξεπλένοντας τα σωματίδια της τροφής και εξουδετερώνοντας τα οξέα που παράγονται από τα βακτήρια στο στόμα.
Η ξηροστομία έχει ως συνέπεια τη μείωση της παραγωγής σάλιου, που προκαλεί μια ξηρή, κολλώδη αίσθηση στο στόμα. Περισσότερο αποτελεί σύμπτωμα διαφόρων ιατρικών καταστάσεων παρά μεμονωμένη ασθένεια, και μπορεί να είναι είτε προσωρινή είτε χρόνια, ανάλογα με την υποκείμενη αιτία.
Τι προκαλεί την ξηροστομία;
Η πάθηση μπορεί να προκύψει από διάφορους παράγοντες, όπως:
Το να αναπνέει κανείς με ανοιχτό στόμα, όπως σε περίπτωση χρόνιας ρινικής συμφόρησης, μπορεί επίσης να συμβάλει στην ξηρότητα του στόματος.
- Φαρμακευτική αγωγή. Πολλά συνταγογραφούμενα και μη συνταγογραφούμενα φάρμακα μπορεί να προκαλέσουν ξηροστομία. Τέτοια φάρμακα μπορεί να είναι εκείνα που λαμβάνονται για την καταπολέμηση της κατάθλιψης, του άγχους, του πόνου, των αλλεργιών αλλά και τα αποσυμφορητικά και πολλά ακόμα.
- Ηλικία. Παρόλο που η ξηροστομία δεν είναι άμεσο αποτέλεσμα της γήρανσης, οι ηλικιωμένοι είναι περισσότερο πιθανό να λαμβάνουν φάρμακα που μπορεί να προκαλέσουν ξηροστομία. Επιπλέον, οι αλλαγές στην ικανότητα του οργανισμού να επεξεργάζεται τα φάρμακα μπορεί να συμβάλλουν σε αυτή την κατάσταση.
- Ακτινοθεραπείες για τη θεραπεία του καρκίνου. Οι ακτινοθεραπείες στο κεφάλι και το λαιμό μπορεί να βλάψουν τους σιελογόνους αδένες, και να μειώσουν την παραγωγή σάλιου. Τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται στη χημειοθεραπεία μπορούν επίσης να αλλάξουν προσωρινά τη φύση και την ποσότητα του σάλιου.
- Ένας τραυματισμός ή μια χειρουργική επέμβαση που προκαλεί νευρική βλάβη στην περιοχή του κεφαλιού και του λαιμού μπορεί να προκαλέσει ξηροστομία.
- Διάφορες παθήσεις και ασθένειες όπως ο διαβήτης, το εγκεφαλικό επεισόδιο, η νόσος του Αλτσχάιμερ, το σύνδρομο Sjogren, το AIDS και η νόσος του Πάρκινσον μπορεί να έχουν ως σύμπτωμα την ξηροστομία.
- Το κάπνισμα μπορεί επίσης να επηρεάσει την παραγωγή σάλιου και να προκαλέσει ξηροστομία.
Τα συμπτώματα που συνοδεύουν την ξηροστομία
Τα συμπτώματα της ξηροστομίας περιλαμβάνουν:
- Ένα κολλώδες, αίσθημα στο στόμα
- Συχνή δίψα
- Πληγές στο στόμα
- Σκάσιμο στα χείλη
- Αίσθηση ξηρότητας στο λαιμό
- Αίσθημα καψίματος ή μυρμηγκιάσματος στο στόμα και ιδιαίτερα στη γλώσσα
- Προβλήματα στην ομιλία
- Δυσκολία στη γεύση, τη μάσηση και την κατάποση
- Βραχνάδα, πονόλαιμος
- Δυσάρεστη αναπνοή
Η διάγνωση της ξηροστομίας ξεκινά με τη λήψη πλήρους ιατρικού ιστορικού και φυσική εξέταση. Εκτός αυτών, οι λοιπές διαγνωστικές εξετάσεις περιλαμβάνουν σιελομετρία (η οποία μετρά τον ρυθμό ροής του σάλιου) και εξετάσεις αίματος (προκειμένου να καθοριστεί εάν η αιτία της ξηροστομίας είναι κάποια υποκείμενη πάθηση, όπως διαβήτης ή άλλες).
Πώς αντιμετωπίζεται;
Η θεραπεία της ξηροστομίας εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την αιτία που την προκαλεί. Σε γενικές γραμμές όμως ο τρόπος αντιμετώπισης μπορεί να περιλαμβάνει:
- Τροποποίηση της φαρμακευτικής αγωγής (αλλαγή των φαρμάκων ή της δόσης), από τον γιατρό σας , σε περίπτωση που η ξηροστομία οφείλεται σε κάποια παρενέργεια της φαρμακευτικής αγωγής.
- Διέγερση της παραγωγής σάλιου, με υποκατάστατα, στοματικά διαλύματα ή συνταγογραφούμενα φάρμακα όπως η πιλοκαρπίνη ή η σεβιμελίνη.
- Αντιμετώπιση των υποκείμενων προβλημάτων υγείας. Εάν, για παράδειγμα, η ξηροστομία οφείλεται σε διαβήτη, ο έλεγχος των επιπέδων σακχάρου στο αίμα μπορεί να βοηθήσει και στην αντιμετώπιση της ξηροστομίας.
Η ξηροστομία μπορεί να αντιμετωπιστεί και με διάφορες θεραπείες στο σπίτι και αλλαγές στην καθημερινότητα, όπως:
- Πίνετε τακτικά νερό για να διατηρήσετε το στόμα σας υγρό και να βοηθήσετε την πέψη.
- Μασήστε τσίχλα ή καραμέλες χωρίς ζάχαρη για να διεγείρετε την παραγωγή σάλιου.
- Χρησιμοποιήστε έναν υγραντήρα για να προσθέσετε υγρασία στον αέρα του σπιτιού σας.
- Αποφύγετε ποτά που μπορεί να αφυδατώσουν τον οργανισμό, όπως ο καφές, το αλκοόλ και τα ζαχαρούχα ποτά.
- Διακόψτε το κάπνισμα.
- Εφαρμόστε καλή στοματική υγιεινή για να μειώσετε τον κίνδυνο λοιμώξεων στο στόμα.
Η ξηροστομία δεν αποτελεί απλώς μια ενόχληση, μπορεί να είναι σύμπτωμα κάποιας υποκείμενης πάθησης η οποία χρειάζεται διαχείριση ή θεραπεία. Συστήνεται να απευθύνεστε στους ειδικούς με την εμφάνιση των πρώτων κιόλας συμπτωμάτων ξηροστομίας, προκειμένου να λάβετε ένα εξειδικευμένο πλάνο διαχείρισης και αντιμετώπισης.
